Θεία Ανάβασις – Ερμηνεία στον Όσιο Θεόγνωστο

Ο ανά χείρας τόμος αποτελεί συνέχεια της εκτεταμένης και εν πολλοίς προσωπικής ερμηνείας του μακαριστού Γέροντος Αιμιλιανού στα συγγράμματα των ασκητικών Πατέρων, με σκοπό να κάνη γνωστή την πατερική διδασκαλία στα πνευματικά του τέκνα, μοναχούς της Ι. Μονής Σίμωνος Πέτρας και μοναχές του Ι. Κοινοβίου Ορμυλίας, αλλά και για να συσκιάζη τα προσωπικά του βιώματα κάτω από τους λόγους των Πατέρων. Κάποια λοιπόν ημέρα του Φθινοπώρου του 1987 άρχισε να σχολιάζη και να ερμηνεύη τα «Περί πράξεως και θεωρίας και περί ιερωσύνης» κεφάλαια του οσίου Θεογνώστου.
Ποιος ήταν ο όσιος Θεόγνωστος, ο οποίος σήμερα γίνεται τόσο επίκαιρος με τον λόγο του Γέροντος; Ο όσιος Νικόδημος λέγει ότι δεν μπορούμε να γνωρίζωμε αν ήταν ο Αλεξανδρεύς και Εξηγητής, τον οποίον αναφέρει ο άγιος Φώτιος, ή αν ήταν κάποιος άλλος. Οι σύγχρονοι όμως πατρολόγοι λέγουν ότι το κείμενο του Θεογνώστου είναι του 13ου αι., αλλά δεν γνωρίζομε τίποτε για τον συγγραφέα.
Ο όσιος Θεόγνωστος δεν αναφέρεται στην έριδα του ησυχασμού, γι᾽ αυτό πρέπει να έζησε πριν από αυτήν, ως ηγούμενος σε κάποια μονή της Νίκαιας. Δεν χρειάζεται όμως να γνωρίσωμε επακριβώς ποιος ήταν ο συγγραφεύς, αφού το ίδιο το κείμενο, όπως λέγει και ο όσιος Νικόδημος, μαρτυρεί ότι ο ποιητής του ήταν από εκείνους που είχαν διαπρέψει στην πράξι και την θεωρία, και λόγω της καθαρότητός του είχε «ένοικον την χάριν του Αγίου Πνεύματος».
Η επιλογή των κεφαλαίων από τον Γέροντα Αιμιλιανό απεδείχθη μοναδική, διότι έλαβε αφορμή να ομιλήση εκτενώς για το σημαντικό θέμα της ιερωσύνης, το πολύτιμο αυτό δώρο που χάρισε ο Θεός στο δημιούργημά του, τον άνθρωπο.