Ξυλογλυπτική
Στο εργαστήριο ξυλογλυπτικής και στο ξυλουργείο, που βρίσκονται στην νοτιοανατολική πλευρά του Μετοχίου, συνεχίζεται η μακραίωνη παράδοση αυτής της τέχνης από τις μοναχές και από εξωτερικούς συνεργάτες.
Η ξυλόγλυπτη πόρτα της σταυροειδούς μεγάλης Tραπέζης, που φιλοτεχνήθηκε το 1993, είναι χαρακτηριστικό δείγμα αυτής της δουλειάς με θέμα την ευλόγηση και τον πολλαπλασιασμό των άρτων και των ιχθύων από τον Χριστό, τον λεγόμενο “χορτασμό των πεντακισχιλίων ανθρώπων”. Είναι εντυπωσιακή η ζωντάνια της σκηνής, με τον Χριστό να ευλογεί και τους μαθητές του να μοιράζουν στο πλήθος -άντρες, γυναίκες και παιδιά- τα αγαθά που πολλαπλασιάστηκαν. Η όλη σύνθεση αποδίδεται μέσα σε ένα τοπίο εξοχής, όπου εικονίζονται πουλιά, δέντρα και βράχια.
Δείγμα χαρακτικής σε ξύλο αποτελεί η πόρτα του Ναού του Αγίου Νικολάου στο Κοιμητήριο της Μονής, όπου εκτός από τον Άγιο Νικόλαο απεικονίζεται η ρίζα του Ιεσσαί, η Ανάσταση και οι κόλποι του Αβραάμ, όπου αναπαύονται οι κεκοιμημένοι, με τα εξαπτέρυγα χαραγμένα στο κάτω μέρος της πόρτας.
Εξαιρετικά δείγματα ξυλουργικής τέχνης είναι επίσης τα ζωγραφιστά ξύλινα ταβάνια, που κοσμούν πολλούς επίσημους χώρους της Μονής. Εντυπωσιάζει το ταβάνι της τραπεζαρίας με τους αρμοκαλύπτες να σχηματίζουν σταυρούς, καθώς κομμάτια από αυτούς μπαίνουν κάθετα στους αρμούς των σανιδιών σε ίσες αποστάσεις. Με τον ίδιο τρόπο είναι φτιαγμένο και το ταβάνι στο Ηγουμενείο, ενώ στην ξυλόγλυπτη οροφή του Συνοδικού ζωγραφισμένοι οι τέσσερεις Ευαγγελιστές υποβαστάζουν τον ουρανό που ξετυλίγεται ως ειλητάριο από το κέντρο της, κατά το γραφικό «καὶ ὁ οὐρανὸς ἀπεχωρίσθη ὡς βιβλίον ἑλισσόμενον».
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Καθολικού ανταποκρίνεται σε αυστηρές προδιαγραφές. Ο σχεδιασμός ξεκίνησε το 2000 στο σχεδιαστήριο με βάση αντίστοιχες μορφές και συνθέσεις μονών του Αγίου Όρους και κυρίως του Πρωτάτου. Όπως σε όλες τις καλλιτεχνικές εργασίες που γίνονται στη Μονή, έτσι και εδώ, παράλληλα με τη μελέτη του τέμπλου του Πρωτάτου μελετήθηκαν και οι διάφορες εκδοχές και οι τρόποι ιστόρησης των ίδιων παραστάσεων διαχρονικά. Στα βημόθυρα εικονίζεται ο Ευαγγελισμός και στα θωράκια εναλλάσσονται και κοσμούν το τέμπλο, από τη μια μεριά άμπελοι και πουλιά και από την άλλη δοχεία με ανθέμια. Στη μεσαία ζώνη υπάρχουν πίδακες με πουλιά και άμπελοι, όμοιες με εκείνες που περιελίσσονται στους στύλους. Στα διάτρητα υπέρθυρα με τα ωραία τόξα, αριστοτεχνικά σχεδιασμένο παρουσιάζεται το Δωδεκάορτο και άνωθέν του επίσης φύλλα και ανθέμια. Στην κατάληξή του σχεδιάστηκαν οι δύο δράκοντες που κρατούν τα «λυπητερά»: τον Εσταυρωμένο, την Παναγία και τον ηγαπημένο μαθητή Ιωάννη. Το φόντο στα επιχρυσωμένα ξυλόγλυπτα γίνεται με χρώματα αγιογραφίας (κρόκου), συνήθως μπλέ (αζουρίτη ή κοβαλτίου) και κόκκινη ώχρα.